Tak jak obiecałam wracając z tegorocznej Wyprawy Johanki /2023/ – wstąpiłam do Lelowa. Pogoda nie rozpieszczała. Jednak teraz postanowiłam odszukać miejsce pochówku Cadyka Bidermana w Lelowie. Niestety ohel był zamknięty.
Poniżej części reportażu o tym świętym dla społecznośći żydowskiej miejscu, pozwoliłam przypomnieć fragment opublikowanego tutaj na stronie wcześniejszego mojego reportażu, o poprzedniej mojej bytności w tym miejscu. To pozwoli ująć w pewną całość i polecić Lelów dla turystów.
Ohel Cadyka Dawida Bidermana
W Lelowie jest wiele ciekawych miejsc. Nie można oczywiście nie wspomnieć o Ohelu Cadyka Dawida Bidermana, do którego co roku na przełomie stycznia i lutego pielgrzymują chasydzi z całego świata.
„Ohel Dawida Bidermana w Lelowie – ohel cadyka Dawida Bidermana znajdujący się na nieistniejącym obecnie starym cmentarzu żydowskim w Lelowie, przy ulicy Ogrodowej 7.
Pierwszy ohel powstał zaraz po śmierci cadyka w 1814 roku i przetrwał w niezmienionej formie do pierwszych dni II wojny światowej. Po zakończeniu wojny na grobie Dawida Bidermana wybudowano nowy budynek, w którym znajdował się jeden ze sklepów Gminnej Spółdzielni.
W sierpniu 1988 roku z inicjatywy Szimona Anshina z Izraela Fundacja Rodziny Nissenbaumów rozpoczęła poszukiwania grobu cadyka Dawida Bidermana.
Jego szczątki odnaleziono pod pomieszczeniem magazynowym jednego ze sklepów Gminnej Spółdzielni. Wykopano czaszkę, piszczele oraz kości rąk, które przekazano na badania do Uniwersytetu Hebrajskiego w Jerozolimie.
Kiedy okazało się, że szczątki należą do Dawida Bidermana, w październiku 1988 roku Fundacja Rodziny Nissenbaumów wydzieliła jedno z pomieszczeń sklepowych GS i urządziła tam skromny ohel. Prace trwały do lutego 1989 roku.
Od tego czasu grób cadyka jest celem licznych pielgrzymek chasydów z USA oraz Izraela.W latach 2012–2013, po rozbiórce budynku sklepu, wzniesiono nowy ohel, a teren wokół uporządkowano.”
źródło:https://pl.wikipedia.org/wiki/Ohel_Dawida_Bidermana_w_Lelowie
Parę słów o wsi
Jest to wieś w województwie śląskim, w powiecie częstochowskim. Mieści się tu siedziba gminy wiejskiej Lelów.
Dawniej Lelów był miastem miał lokację miejską uzyskaną w 1354 roku zdegradowany został w 1869 roku. Był miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego.
W okresie 1975-1998 miejscowość położona była w nie istniejącym województwie częstochowskim.
Geograficznie Lelów leży na Progu Lelowskim Wyżyny Przedborskiej nad rzeką Białką, około 35 km od miasta Częstochowa.
Co ciekawego jest w Lelowie
Do najważniejszych wartych obejrzenia – należy zaliczyć Kościół parafialny pw. Św. Marcina z przełomu XIV /XV wieku, przebudowany w 1638 roku. W jego środku znajduje się ocalony w pożarze z 1939 roku krzyż.
Warto zobaczyć Kaplicę Matki Boskiej Pocieszenia.
Piękny jest rynek w Lelowie, z którego z każdego rogu odchodzą dwie ulice.
Jako smutną historię podam, że we wrześniu 1939 Niemcy weszli do wsi , rozstrzelali na rynku 16 mieszkańców, w odwecie na porażki w walkach okolicach wsi, podpalili kościoł i zniszczyli synagogę. Od tego czasu zaczęło się prześladowanie tej narodowości przez Niemców.
Rynek
„Rynek w Lelowie – centrum założenia miejskiego Lelowa w powiecie częstochowskim.
Kwadratowy rynek w Lelowie pełnił przez wieki rolę miejskiego targowiska z nawierzchnią gruntową. Stan ten zmienił się w latach 70. XX wieku, kiedy to targowisko zostało przeniesione, a rynek uzyskał twardą nawierzchnię. Wprowadzono też wtedy zieleń wysoką i elementy małej architektury[1].
Plac ma regularny układ z ulicami wychodzącymi z narożników. Poza drobnymi uzupełnieniami we wschodniej pierzei (po 1945) architektura powojenna nie była tu wprowadzana. Po 1989 wybudowano kilka plomb, wpisujących się skalą i formą w dawną zabudowę. Wmurowano też wówczas tablicę pamiątkową 800-lecia Lelowa (północna pierzeja), a potem postawiono jeszcze drewnianą rzeźbę Kazimierza Wielkiego. Po 2000 rynek częściowo zmodernizowano, budując ścieżki z kostki betonowej zbiegające się radialnie wokół centralnego okrągłego placyku z głazem piaskowcowym[1].”
źródło:https://pl.wikipedia.org/wiki/Rynek_w_Lelowie
Aranżacja przestrzeni na rynku w Lelowie
Aranżacja przestrzeni na rynku powstała dzięki:
„Europejskiemu Funduszowi Rolnemu na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie, Operacja pn.”Zagospodarowanie ogólnodostępnej infrastruktury turystycznej w Lelowie”. Zwiększenie oferty ogólnodostępnej infrastruktury turystycznej , relaksacyjnej, która wpływa na interakcje międzyludzkie i zwiększa integrację społeczności lokalnej. Współfinansowana jest ze środków Unii Europejskiej w ramach poddziałania 19.2 „Wsparcie na wdrażenie operacji w ramach strategii rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność”.
źródło: tablica na rynku
Podsumowanie
Muszę koniecznie jeszcze raz przyjechać za dnia, aby obejrzeć w środku Ohel Cadyka Dawida Bidermana, który jest znany w całym Izraelu i USA, w społeczności żydowskiej.
Wiele miejsc mnie tu zaciekawiło.
Johanka