Kiedy w sierpniu 2022 roku – jeździliśmy po okolicach, jadą z Tolkmicka trafiliśmy do Pogrodzia. Jest to zaciszna wieś, z zabytkową plebanią oraz zabytkowym kościołem. Obok kościoła dostrzegłam dwie drewniane chaty, również zabytkowe.
Parę słów o wsi
Jest to wieś w Polsce, geograficznie położona na Wysoczyźnie Elbląskiej. Mieści się w powiecie elbląskim, w gminie Tolkmicko. Mieści się tu sołectwo .
Z ciekawostek podam, że miejscowość dawniej do 1945 roku nosiła niemiecką nazwe Neukirch-Höhe, a po II wojnie światowej Koniuszkowo. Nazwa Pogrodzie została nadana w 1954 roku.
W pustej wsi w 1945 roku odsiedlił się oddział AK pod dowództwem pułkownika Bolesława Nieczui -Ostrowskiego, bo przyczyniło się do rozwoju wsi. Niedługo potem powstało wiele instytucji między innymi ośrodek zdrowia, izba porodowa (piszę o niej niżej ), OSP, poczta, biblioteka, szkoła a nawet świetlica wiejska.
Powstała również spółdzielnia rolnicza, zakład krawiecki, Koło Gospodyń Wiejskich. Nie mogę nie wspomnieć o lokalnym zespole śpiewaczym Pogrodzianki.
W okresie 1975-1998 administracyjnie należała do województwa elbląskiego.
Symbol bociana i bociany we wsi
Z opowieści mojego kolegi Wiesława z Braniewa wiem, że symbolem wsi jest wszechobecny bocian. Wziął się on stąd, że w tej wsi mieściła się wiejska izba porodowa, gdzie notowano rekordowe ilości narodzin.
Zabytkowe chaty w Pogrodziu
Najbardziej podobała mi się plebania, taka jak to się mówi : „sielsko-anielska”.
Kościół w Pogrodziu zachwyca
Kościół w Pogrodziu wybudowano w drugiej połowie XIV wieku. Obecny natomiast został wystawiony w 1885 na jego miejscu.
Ze starego kościoła zachowały się : ambona z 1650 roku, dwie XVII wieczne rzeźby oraz obraz świętego Mikołaja, namalowany przez Józefa Korzeniowskiego.
Na tablicy na kościele czytamy:
„Kościół Rzymsko Katolicki pod wezwaniem Św. Mikołaja i Matki Bożej Wspomożenia Wiernych w Pogrodziu.
Pierwszej lokacji Pogrodzia dokonał 26 lipca 1303 komtur elbląski Henryk Gera.Dalsze dekrety lokacyjne Pogrodzia zostały wydane w r.1324.1329 i 1 sierpnia 1392 z ramienia wielkiego mistrza Konrada Wallenroda.
Kościół parafialny został zbudowany około 1366 i poświęcony Św. Mikołajowi. W r.1458 Pogrodzie zostało zapisane klasztorowi Brygitek z Elbląga , a w r.1489 zatwierdził król polski.
Jednakże w r.1508 biskup Łukasz Waczenrode odzyskał je zwnów dla diecezji warmińskiej. Na początku wieku XVI należało ono do dekanatu fromborskiego. W latach 1709-1710, wiele ucierpiało od zarazy. Obecny kościół neogotycki wybudowano w latach 1878-1879 poświęcony 8 listopada 1880, konsekrowany 8 maja 1883 przez biskupa Filipa Kremenza ku czci Św.Mikołaja.
Przez wszystkie wieki jest kościołem rzymsko -katolickim.”
źródło: tablica na kościele
Podsumowanie
Dziękuję mojemu koledze z Braniewa – Panu Wiesławowi Turskiemu za ciekawostki o okolicy, dzięki czemu niewątpliwie moje felietony o tych zakątkach geograficznych zyskały na wartości.
Polecam Wam sielskie Pogrodzie, gdzie czas płynie leniwie i można zapomnieć o kłopotach, a przy okazji zabaczyć zabytkową wieś i kościół.
Johanka
Z przyjemnością przeczytałem. Zapraszam na więcej. Serdecznie pozdrawiam
To są cudowne okolice, zapewne znów przyjadę, ale nie w tym roku, gdyż mam w planach Polskę południowo zachodnią.