Kiedy w czasie majowej Wyprawy Johanki/2022 – wyjechaliśmy ze Sztumu, kierując się na południe, natrafiliśmy przy drodze na Sztumską Wieś. Najpierw oczom naszym ukazał się zabytkowy kościoł, a potem obok niego dostrzegłam jakąś tablicę na kamieniu, obok zaś tablicę, która opisywała, co się tu stało przed wieloma laty.
Dwa słowa o Sztumskiej Wsi
Jest to wieś położona w obecnym województwie pomorskim, w powiecie Sztum, w gminie Sztum, na trasie kolejowej Malbork-Kwidzyn-Grudziądz.
W II połowie XVI wieku wieś królewska położona była w województwie malborskim.
Do roku 1954 była w granicach miasta Sztum, w okresie 1945-1954 była siedzibą gminy Sztumska Wieś, a w latach 1975-1998 administracyjnie należała do nieistniejącego województwa elbląskiego.
Traktat Pokojowy w Sztumskiej Wsi
Jak czytamy na tablicy ( źródło ):
W latach 1626-1635 na terenie Prus Królewskich i Książęcych toczyła się między Polską a Szwecją wojna o ujście Wisły. Był to fragment wielkiego konfliktu, jaki objął Europę w latach 1618-1648, nazywany „Wojną Trzydziestoletnią „.
„Traktat pokojowy w Sztumskiej Wsi 12.IX.1635 roku.
Szwedzi po przegranej bitwie pod Trzcianą (25.VI.1626) zgodzili się na rokowania pokojowe. Pośrednikami i mediatorami byli dyplomaci z Francji, Anglii , Holandii.
Prowadzono je przez dwa miesiące w Starym Targu. 26 września 1629 roku podpisano rozejm na 6 lat, nie był on korzystny dla Polski, ponieważ Szwedzi zapewnili sobie prawo do pobierania cła w polskich portach nad Bałtykiem, a otrzymane środki przeznaczyli na utrzymanie wojsk prowadzących działania wojenne.
Przed terminem upływu rozejmu strony podjęły rozmowy w celu jego przedłużenia, miejscem rokowań był Pasłęk, gdzie obradowano od stycznia do połowy lutego 1635 roku.
W maju rozmowy przeniesiono do Sztumskiej Wsi.
Polskiej delegacji przewodniczył Kanclerz Jakub Zadzik, a towarzyszyli mu Ernest Denhoff, Remigiusz Zaleski, Jakub Sobieski, Krzysztof Radziwiłł ,Rafał Leszczyński.
Stronie Szwedzkiej przewodniczył Per Brahe oprócz niego byli Herman Wrangel, Ake Axelson, Jan Oxenstierna, Jan Nikodemus.
12 września po długich i dramatycznych rozmowach podpisano 26-letni rozejm. Polacy odzyskali przejęte przez Szwedów i Brandenburczyków tereny w Prusach Królewskich , stracli zaś Inflanty.
Rozejm zagwarantował katolikom i ewangelikom swobodę praktyk religijnych.”
źródło: tablica w Sztumskiej Wsi.
Neogotycki kościół filialny pw. Podwyższenia Krzyża Świętego z końca XIX wieku
Kościół w Sztumskiej Wsi jest kościołem filialnym, należącym do parafii Św. Anny w Sztumie.
Zbudowany w latach : 1867-1868. Architektem, który zaprojektował tę świątynię jest pan Gerck z Kwidzyna.
Sam budynek stanowi budowlę jednonawową, jest ceglany. Posiada wieżę od strony zachodniej i wielobocznie zamkniętą arcitektonicznie od części wschodniej. Wcześniej na tym miejscu stała popadająca w ruinę świątynia z okresu połowy XVI wieku, którą ostatecznie rozebrano w 1864 roku, przy okazji znajdując krzyżackie szylingi z 1 ćwierci XV wieku.
Podsumowanie
Jak widzicie drodzy Sympatycy 50ok.pl zwiedzanie spontaniczne ma swoje zalety, gdybym tam nie przejeżdżała i nie zatrzymała się, do dzisiaj nie miałabym pojęcia o tym pięknym miejscu.
Zapraszam Was do zwiedzania naszego kraju, jest wiele miejsc do odkrycia, Sztumska Wieś to tylko jedno z tych miejsc!
Johanka