Jak wiecie, w moich wyprawach po Polsce, które realizuję dzięki mojemu mężowi, super kierowcy, nie kierujemy się jakimś planem. Jak widzimy coś ciekawego, to po prostu się zatrzymujemy i zwiedzamy.
Parę słów o mieście
Stawiszym jest miastem położonym w województwie wielkopolskim, należącym pod powiat kaliski.
Geograficznie leży na Wysoczyźnie Kaliskiej nad rzeką Bawół, dawniej Czarną Strugą. W ratuszu miejskim znajduje się siedziba władz gminy Stawiszyn. Samo miasto uzyskało lokację miejską w 1291 roku, zdegradowano go w 1870 roku, ponownie nadano prawa miejskie w 1919 roku. W okresie 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa kaliskiego. Według statystyk GUS na koniec roku 2019 miasto liczyło 1494 mieszkańców.
Zrujnowany dom…czy zakład produkcyjny…
Na początku miejscowości zobaczyliśmy jakiś stary dom albo zakład- musiałam się dowiedzieć, co tam było.
Po poszukiwaniach w internecie, dowiedziałam się, że to budynek starej słodowni. Leży na ulicy Konińskiej i Zamurnej. Stanowi doskonały przykład dawnego budownictwa przemysłowego .Komin słodowni góruje nad niskimi budynkami miasteczka. Wiele lat słodownia należała do Browarów Wielkopolskich Lech, ale rozwój w zakresie technologii warzenia piwa i zmiany organizacyjne w Kompanii Piwowarskiej S.A, spowodowały wygaszenie produkcji w stawiszyńskim zakładzie.
Rynek w Stawiszynie
Nie potrafię się powstrzymać od stwierdzenia , dlaczego każda „rewitalizacja” rynku w Polsce, oznacza betonozę…
I co z tego, że jest mini fontanna, jak wszystko „kamieniozo-betonoza”. Całe szczęście, że piękna rynku w Stawiszynie broni zabytkowy ratusz i piękne kamieniczki.
Ratusz to zabytkowa budowla murowana, wybudowana na planie prostokąta w drugiej połowy XIX wieku. Ma dwuspadowy dach. Na osi fasady widzimy zegar w wieżyczce i herb miasta.
Doczytałam, że gościnny Stawiszyn miał wyznawców katolickich, ale również ewangelików. Była tu tez duża gmina żydowska, natomiast synagoga została zburzona. Wielu członków gminy żydowskiej wywieziono do getta w pobliskim Koźminku. Większość miejscowych Żydów zginęło w 1942 roku w obozie zakłady w Chełmnie nad Nerem.
W Stawiszynie pozostała resztka cmentarza żydowskiego, licząca 39 macew.
Zabytkowy kościół rodem z hollywoodzkiego horroru
Kościół z 1844 roku uległ ruinie, chodząc wokół niego, ale nie zbliżając się doń, żałowałam, że tak majestatyczna budowla tak wygląda. Wszędzie są zakazy wejścia i takie daszki, by przypadkowy przechodzień nie dostał czymś w głowę. Niedaleko kościoła mieści się policja, to chyba dobrze, po przypilnują, by nikt tam nie wchodził.
Poczytałam trochę dowiedziałam się, że król Kazimierz Wielki wybudował w Stawiszynie zamek królewski.
Zniszczono go podczas wojen szwedzkich, a na jego fundamentach powstał właśnie opisywany przeze mnie kościół ewangelicki. Są spory historyczne co do daty jego powstania, jedni podają koniec XVIII wieku, czy też rok 1844 albo później.
Pomimo faktu, że kościół i cały kompleks ewangelicki to znaczy: kościół ze znajdującymi się wewnątrz XVIII organami, przykościelnym cmentarzem i okalającym to murem z 2 połowy XIX wieku, pastorówka ; ogród, cmentarz oraz podwórze – wpisano do rejestru zabytków w 2008 roku – to budynek świątyni niszczeje i popada w ruinę.
Budynek Straży Pożarnej w Stawiszynie
Straż w Stawiszynie jest pięknie odnowiona, leży nieopodal zrujnowanego kościoła jak ja to sobie określiłam ” jak z horroru”- o którym piszę wyżej.
Gotycki kościół Bartłomieja Apostoła z XIV wieku
Rzymskokatolicki Kościół św. Bartłomieja Apostoła w Stawiszynie znajduje się przy ulicy Szkolnej.
Świątynia w stylu gotyckim ufundowana została w XIV w. przez Kazimierza Wielkiego. Przez pewien czas należała do Braci Czeskich, a w czasie potopu szwedzkiego została zniszczona przez wojsko. w roku 1706 została strawiona przez pożar. Wiek XVIII to czas odbudowy świątyni. Obecny kształt ukształtował się pod koniec XIX wieku. Odbudowano zakończenie wieży (w stylu neogotyckim) oraz sklepienie. Dobudowano kaplicę i kruchtę.
W prezbiterium kościoła widzimy barokowy kościół główny. W nawach bocznych są umieszczone ołtarze neobarokowe. Są tam rzeźby późnogotyckie, które pochodzą z dawnej kaliskiej kolegiaty Najświętszej Maryi Panny.
Piękny mural na szkole w Stawiszynie
Kiedy przybyłam do domu i przygotowywałam felieton, dowiedziałam się , że od 15.10.2012 działa tutaj , w mieście – Stowarzyszenie „Stawiszyn Moje Miasto Moja Gmina, który stawia sobie wiele celów, ale głównym jest pomnażanie dorobku kulturalnego i artystycznego miasta. Są organizowane festyny, zbiórki ,loterie, zawody sportowe, które popularyzują lokalne zespoły artystyczne , integrujące mieszkańców.
Zabytkowe chaty zupełnie mnie zaskoczyły i zauroczyły
Małżonek wręcz musiał mnie „odrywać” od nich, tak mi się podobały i długo się im przyglądałam, taki wzbudziły mój zachwyt. Żałowałam że ich stan techniczny był zły…
Podsumowanie
W uliczkach Stawiszyna można się zagubić i zapomnieć o całym świecie. Polecam Wam to piękne miasteczko, warto je odwiedzić.
Zatem ruszamy się kanapy i zwiedzamy przecudowną Wielkopolskę – naprawdę warto.
Poleca Wam Johanka
