Dzisiaj ostatnia relacja z Krynicy Zdrój, którą dziś Drodzy Sympatycy 50ok.pl przedstawiam na tej stronie. Zapraszam do wspaniałej miejscowości sanatoryjnej, nie tylko po zdrowie, ale i relaks i wypoczynek.
Uzdrowisko w Krynicy Zdrój, parę słów o historii
„Pierwsze wzmianki o leczniczych właściwościach krynickich źródeł znajdują się w dziele księdza Gabriela Rzączyńskiego pt. Historia naturalis curiosa Regni Poloniae (…), wydanym w pierwszej poł. XVIII w. Pierwsze naukowe badania wód krynickich przeprowadził jednak dopiero profesor Uniwersytetu Lwowskiego Baltazar Hacquet na zlecenie władz austriackich, które w 1783 r. przejęły Krynicę wraz z pozostałymi miejscowościami dóbr muszyńskich. Opinia Hacqueta, w której pozytywnie ocenił on lecznicze wartości tych wód zarówno do kąpieli, jak i do picia, zachęciła komisarza rządowego z Nowego Sącza, do zakupienia w 1793 r. krynickiego zdroju wraz z okolicznymi polami i łąkami za cenę 50 ówczesnych złotych. Ten ujął źródła w drewniane oprawy i wybudował pierwszy niewielki dom mieszkalny dla gości. Można więc uznać, że początki lecznictwa uzdrowiskowego w Krynicy datują się na przełom XVIII i XIX w.
W 1800 r. krynickie źródła przeszły na własność rządu austriackiego, pod zarząd komunalny dóbr muszyńskich, który nie mogąc znaleźć dzierżawcy postanowił poprowadzić zdrojowisko we własnym zakresie. W tym celu wzniesiony został w 1805 r. drugi, większy dom mieszkalny oraz wybudowano pierwszych 9 kabin kąpielowych. W tym roku Krynica zanotowała pobyt 180 gości. W 1806 r. wybudowano pierwszą drewnianą pijalnię wody mineralnej (istniejąca do dziś „Słotwinka”). Za rzeczywistą datę powstania krynickiego uzdrowiska należy jednak uznać 1807 r., kiedy to dr Jan Nennel został mianowany pierwszym lekarzem uzdrowiskowym.
Z tego czasu pochodzą pierwsze naukowe opisy wód krynickich, które w 1806 r. wykonał Józef August Schultess, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego. Ponownie obudowano źródła i ustalono pierwsze strefy ich ochrony, obejmujące teren o promieniu 150 kroków. Wybudowano proste łazienki i kilka kolejnych domów dla kuracjuszy, uregulowano prowizorycznie Kryniczankę. Powstał nawet projekt wytwórni naczyń do wysyłki wód poza uzdrowisko. Pomimo to liczba kuracjuszy, która w 1810 r. wyniosła 530 osób, w następnych latach nie zwiększała się.
Zniechęcone deficytowym przedsięwzięciem w 1852 r. władze austriackie poleciły zlikwidować uzdrowisko. Na szczęście zarząd dóbr muszyńskich odwlekał realizację polecenia. Jednocześnie grupa lekarzy krakowskich, którym przewodził dr Józef Dietl, rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, zaczęła propagować krynickie wody wśród lekarzy i społeczeństwa i coraz częściej wysyłać do nich kuracjuszy. Dietl, uznany później za ojca polskiej balneologii, w imieniu komisji rzeczoznawców wystąpił pod adresem rządu austriackiego z postulatami rozwoju uzdrowiska. Współdziałał z nim m.in. dr Michał Zieleniewski. Zarząd przystąpił do budowy urządzeń sanitarnych, leczniczych i mieszkalnych.
W 1901 r. w Krynicy przebywało już ponad 6 tys. kuracjuszy i liczba ich corocznie rosła, przekraczając dziesięć lat później 10 tys. W związku z koniecznością pozyskania większej ilości wód do kąpieli od 1911 r. poszukiwania nowych źródeł wód mineralnych w Krynicy prowadził geolog Rudolf Zuber, profesor Uniwersytetu Lwowskiego. Zakończyły się one sukcesem w 1914 r. przez dowiercenie się w szybie „Zuber I” do szczawy alkalicznej o największym znanym wówczas stężeniu.
Po zakończeniu I wojny kontynuowano w Krynicy poszukiwania kolejnych źródeł, uzyskując m.in. w odwiercie nr 11 („Zuber II”) na głębokości 952 m wielkie złoża suchego dwutlenku węgla, zastosowanego do suchych kąpieli gazowych. Z nowych szybów ujęto źródła „Jan” i „Słotwinka”. Rozbudowano krytą pijalnię z urządzeniami do podgrzewania wód, doprowadzanych do niej rurociągami.
Z II wojny światowej uzdrowisko wyszło z licznymi stratami. Wywiezione zostały linie do butelkowania wód i inne urządzenia techniczne, zniknęły cenne miedziane wanny do kąpieli. Wszystkie budynki uzdrowiskowe wymagały pilnych remontów. Mimo to w 1945 r. zanotowano tu pierwszych kilkuset gości, a w 1947 – ok. 14 tys. Dalsze badania krynickich wód prowadził inżynier Leon Nowotarski, długoletni dyrektor Państwowego Zakładu Zdrojowego.W latach swej świetności Krynica była modnym uzdrowiskiem, miejscem pobytu i spotkań wielu sławnych Polaków. Bywali tu m.in.: Józef Piłsudski, Jan Matejko, Artur Grottger, Henryk Sienkiewicz, Józef Ignacy Kraszewski, Ludwik Solski, Helena Modrzejewska, Władysław Reymont, Julian Tuwim, Konstanty Ildefons Gałczyński i Jan Kiepura. Także obcokrajowcy: królowa Holandii Juliana, Valdas Adamkus, Václav Havel, Wiktor Janukowycz.”
źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Krynica-Zdrój
Legendarny Dyrektor Uzdrowiska
Legendarny Dyrektor Uzdrowiska pan inżynier Leon Nowotarski ma swój pomnik przy deptaku.
Stare Łazienki Mineralne
„Inne zabytki uzdrowiska to Łazienki Borowinowe z 1881 r., Stare Łazienki Mineralne z lat 1863–1966. W centralnej części deptaku stoi neorenesansowy Stary Dom Zdrojowy z 1889 r. (z zachowaną oryginalną salą balową), w którym mieściła się pijalnia wody „Mieczysław”, która w 2007 r. została wyremontowana i ponownie otwarta.”
źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Krynica-Zdrój
Stary Dom Zdrojowy
„Stary Dom Zdrojowy – okazała budowla wybudowana w stylu neorenesansu przypominająca pałac o bogatym wystroju architektonicznym, zlokalizowana przy Alei Leona Nowotarskiego 2 w Krynicy-Zdroju. Budynek zwany był dawniej Dworcem Zdrojowym, a zaprojektowali go w 1889 roku dwaj architekci Julian Niedzielski i Jan Zawiejski.„
źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Krynica-Zdrój
„Jest on umiejscowiony przy „Deptaku Krynickim” naprzeciwko Muszli Koncertowej i pijalni głównej oraz 800 m od dworca PKP i PKS. Tyły Starego Domu Zdrojowego wychodzą na tzw. „Bulwary Dietla” nad Kryniczanką.„
źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Krynica-Zdrój
„Obiekt ten posiada salę balową, w której odbywały się bale i rauty. Często były przygotowywane na cześć przebywających w Krynicy najważniejszych gości m.in. marszałka Józefa Piłsudskiego, co zostało upamiętnione na frontonie obiektu tablicą pamiątkową.„
źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Stary_Dom_Zdrojowy_w_Krynicy-Zdroju
Nowe Łazienki Mineralne
Muszla Koncertowa
„Obok Pijalni Głównej stoi muszla koncertowa z okresu międzywojennego, na miejscu Pawilonu orkiestry uzdrowiskowej. W muszli wmurowana tablica pamiątkowa ku czci związanego z Krynicą Jana Kiepury (1902–1966). /…/”
źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Krynica-Zdrój
Nowy Dom Zdrojowy
„Obok muszli koncertowej stoi modernistyczny Nowy Dom Zdrojowy (sanatorium) autorstwa prof. Witolda Minikiewicza z 1939 r. z zachowanym wystrojem charakterystycznym dla luksusowej architektury funkcjonalistycznej lat 30. XX w. (marmury, stal chromowana, importowane drewno, duże przeszklenia, fontanna nawiązująca do awangardowej rzeźby polskiej lat 30. XX w., taras na dachu./…/”
źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Krynica-Zdrój
Pijalnia Główna w Krynicy Zdroju
„Pijalnia Główna w Krynicy-Zdroju – pijalnia wód mineralnych w Krynicy-Zdroju, w centrum miasta, przy Bulwarach Dietla (powszechnie zwanych „Krynickim deptakiem”), modernistyczna, wzniesiona w latach 1969–1971 według projektu Stanisława Spyta i Zbigniewa Mikołajewskiego, przebudowana w latach 2012–2014 częściowo zatraciła cechy stylowe.
W pijalni serwowane są takie wody jak: Jan, Słotwinka, Tadeusz, Zdrój Główny, Zuber. Szczególnie ta ostatnia z wód cieszy się dużą sławą ze względu na swój charakterystyczny smak.
Ponadto w pijalni, której łączna powierzchnia wynosi 4540 m², znajduje się sala koncertowa na 350 osób (odbywają się w niej przez cały rok liczne koncerty m.in. muzyki poważnej oraz przedstawienia) i ogród zimowy. Kontrast między egzotyczną roślinnością a aurą na zewnątrz szczególnie widoczny jest w zimie, kiedy w pijalni można przechadzać się między palmami. Budynek Pijalni został wyposażony w latach 70. w nowatorskie centralne ogrzewanie ukryte w aluminiowym suficie (system Frengera) oraz w ogrzewanie podłogowe, dzięki czemu w tak bogato przeszklonym budynku jest ciepło nawet w najgorsze mrozy.
Pijalnia jest otwarta codziennie w godzinach 10:00 – 21:00.”
źródło:https://pl.wikipedia.org/wiki/Pijalnia_Główna_w_Krynicy-Zdroju
Podsumowanie
Krynica ma niepowtarzalną atmosferę, cudowne tereny do rekreacji, wypoczynku, a liczne pensjonaty zapraszają na wczasy.
Sanatoria umożliwiają leczenie, część na NFZ, ale można wykupić zabiegi prywatnie.
Jednakże nie są to wszystkie atrakcje, piękne budynki, przyroda, wszystko zachęca, by przyjechać i zobaczyć to cudowne miejsce.
Johanka