Częstochowa – Pomnik Poległym w Obronie Ojczyzny

0
319

Kiedy w maju 2022 udawałam się na kolejną wyprawę Johanki po Polsce, przeżdżaliśmy przez Częstochowę. Na początku zatrzymałam się w dzielnicy Dźbów, gdzie spotkałam pewien symboliczny pomnik z orłem z tablicami, już opisany na tej stronie.

Kolejny postój był koło ogromnego i majestatycznego pomnika, jak się okazało Pomnika Poległym w Obronie Ojczyzny – niedaleko Urzędu Wojewódzkiego. Zatrzymaliśmy busa niedaleko Pałacu Ślubów i udałam się robić zdjęcia. Było już późno, ale zdołałam zrobić kilkanaście zdjęć.

Parę słów o pomniku

Na Placu Pamięci Narodowej, w samym śródmieściu Częstochowy mieści się Pomnik Poległym w Obronie Ojczyzny.Jest poświęcony żołnierzom walczącym o niepodległość Polski.

Pomnik to splot kilku kolumn, które jak gdyby wynurzają się z podłoża,sam pomnik jest skierowany na wschód. Na prawej kolumnie dostrzegamy napis” POLEGŁYM W OBRONIE OJCZYZNY”, a na górze widzimy orła z rozpostartymi do lotu skrzydłami. Lewa z kolumn jest gładka, ale na lewym z boku dostrzegamy odlewane figury żołnierzy.

Na tablicach bocznych czytamy, że został on poświęcony Legionom Polskim i obrońcom Europy przed bolszewizmem, Bohaterom Września 1939; Partyzantom i Więźniom obozów koncentracyjnych; Poległym Żołnierzom I i II Armii Wojska Polskiego; Poległym Polakom na frontach zachodnich; Poległym w powietrzu i na morzach i oceanach świata; Ofiarom zbrodni sowieckich; Pomordowanym w walce o wolność i niezawisłość narodu 1945-1989.

Na pomniku jest ogółem 185 rzeźb, które ważą w sumie… 20 ton.Figury odlewano w Gliwicach i hucie w Częstochowie. Na cokole pomnika umieszczono sześć urn z ziemią z pół śmierci z lat 1939-1945, z bitwy pod Lenino i z grobów polskich lotników w Newark, z grobów Powstańców Warszawskich, z pola bitwy nad Bzurą oraz z obozu koncentracyjnego Auschitz.

Jak powstał pomnik?

Zanim powstało województwo częstochowskie, już były plany pomnika, ale nie zakończyły się niczym. Dopiero dzięki staraniom częstochowskich kombatantów, którzy złożyli petycję do Miejskiej Rady Narodowej 2 lutego 1981 roku, coś się zaczęło dziać.

Petycję złożył osobiście Wacław Zajkowski , członek ZBoWiD i Związku Inwalidów Wojennych.

9 marca 1981 powstał Społeczny Komitet Budowy Pomnika. Życie Częstochowy- lokalny dziennik prowadził na swych łamach działania sondażowe w sprawie lokalizacji pomnika, a mieszkańcy się wypowiadali.

Ostatecznie przed Urzędem Wojewódzkim na Placu Pamięci Narodowej zaczął powstawac pomnik. Z powodu trwającego stanu wojennego prace zawieszono na jakiś czas.

Trzy lata póżniej I sekretarz PZPR Władysław Jonkisz wznowił prace Komitetu. Eugeniusz Suchecki uruchomił komitet społeczny. Oba komitety współdziałały. Zgromadzono na potrzeby budowy 20 mln zł i 36 ton metali kolorowych. Wydano okolicznościowy znaczek pocztowy, za który uzyskano 15 mln zł. Same prace społeczne wyceniono na 4 mln zł, a resztę dołożył Budżet Państwa i częstochowskie rady narodowe: miejska i wojewódzka.

Ogłoszono konkurs na pomnik, w którym rozpatrywano 24 projekty. Jury pod przewodnictwem rzeźbiarza Jerzego Sobocińskiegoobradowało – 5-6 stycznia 1983 r. w Biurze Wystaw Artystycznych podjeto decyzję : nikt nie zajął I miejsca, ale wyróżniono prace krakowskich zespołów : Józefa Sękowskiego i Andrzeja Gettera , Wincentego Kućmy i Jacka Budyna oraz Wiesława Osieckiego, Janusza Wilnego i Andrzeja Domoszewskiego.

Zarządzono drugi etap prac , polecając do końca kwietnia 1983 roku i proszono o wykonanie modeli w skali 1:10.

Ostatecznie wybrano projekt profesora Wincentego Kućmy, Jacka Budyna i Krystyny Hajdo – Kućmy.

Ten pomnik, jak również pomniki : Gdańskich Obrońców Poczty w Gdańsku /1975/ oraz Waszawski Pomnik Powstania Warszawskiego /1985/ tworzą tryptyk.

Fascynująca budowa pomnika

Kamień węgielny wmurowano 6 maja 1983 roku, w czasie publicznej uroczystości przy udziałe ok. 20.000 ludzi.

Przez dwa lata trwała budowa – wykonano gipsowy model w naturalnej wielkości, pocięto na 161 kawałków, które 28 września 1984 roku trafiły do Gliwic, do Gliwickich Zakłądów Urządzeń Technicznych, gdzie odlano je w brązie i spawano. Z powodu działań Dyrekcji Rozbudowy Miasta w Częstochowie i silnych mrozów, prace na samym miejscu posadowienia pomnika się opóźniały. W związku z tym po prac skierowano wojsko. Jednakże z powodu braku kamienia brukarskiego termin oddania pomnika, planowany na 8 maja 1985 nie został dotrzymany.

Ostatecznie odsłonięcie pomnika odbyło się 1 września 1985 roku, w rocznicę wybuchu II Wojny Światowej.

W czasie uroczystości, złożono urny z pól bitewnych.Autor pomnika zaprojektował pamiątkowe srebrne medale przedstawiajace na awersie wizerunek pomnika z napisem: „Poległym w obronie Ojczyzny 1 IX 1939 – 9 V 1945”, a na rewersie orła będącego częścią pomnika oraz napis „Częstochowa 1 IX 1985″.

Łączny koszt pomnika oszacowano na 90 mln zł. Wstęgę dokonał pomysłodawca jego budowy, Wacław Zajkowski a zapalenie znicza st. szeregowy Janusz Gajda.

Na uroczystości było wiele władz z PZPR, Wiceministr MON,sekretarz zarządu ZBoWiD, konsul ZSRR w Krakowie, przedstawiciel rządu Bułgarii, Konsul Generalny Czechosłowacji w Katowicach, władze Pernika z Bułgarii oraz Smoleńska z ZSRR.

Ciekawostki

W roku 2000 roku urny z ziemią zostały skradzione. Niestety nie odnaleziono ich i przygotowano nowe.

Podsumowanie

Mimo tego, że pomnik powstał w czasach słusznie minionych, upamiętnia ofiary wojny i innych wydarzeń znaczących w naszej historii. Z tego powodu jest godzien odwiedzenia i chwili zadumy na cześć ofiar.

Ja byłam i widziałam.

Warto było przyjechać.

Johanka

Korzystałam z:

https://pl.wikipedia.org/wiki/Pomnik_Poległym_w_Obronie_Ojczyzny_w_Częstochowie

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj