Kiedy w sierpniu 2023 roku zmierzałam od pomnika Wybickiego w kierunku Kościoła Św. Trójcy, po drodze zobaczyłam na pobliskim domu jakieś tablice, podeszłam, gdzie „na ogródku” w czasie jej odpoczynku spotkałam właścicielkę domu. Powiedziała, że tu mieszkała zasłużona rodzina, bohaterów, braci, którzy zginęli na wojnie. Miała przed domem taki mini kamień z tablicą ufundowany i postawiony ku ich pamięci.
Dwa słowa o Kościerzynie
„Kościerzyna (kaszub. Kòscérzna; niem. Berent, dawniej Bern) – miasto w północnej Polsce, w województwie pomorskim, w powiecie kościerskim, którego jest siedzibą.„
źródło :https://pl.wikipedia.org/wiki/Kościerzyna
Położenie
„Kościerzyna leży w południowej części Pojezierza Kaszubskiego na Kaszubach, na wysokości 150 m nad poziomem morza. Otoczone jest przez jeziora Gałęźne, Kapliczne, Wierzysko, niedaleko leżą także jeziora Garczyn, Sudomie i Osuszyno. Dzięki walorom krajobrazowym miasto jest popularnym centrum turystycznym.
W centrum Wzgórze Księżniczki Gertrudy.
Miasto położone jest przy skrzyżowaniu drogi krajowej nr 20, drogi wojewódzkiej nr 214 i drogi wojewódzkiej nr 221. Kościerzyna jest też węzłem kolejowym, w którym zbiegają się linie Nowa Wieś Wielka – Gdynia Port, Kościerzyna – Chojnice oraz rozebrana linia Pszczółki – Kościerzyna.”
źródło : https://pl.wikipedia.org/wiki/Kościerzyna#Położenie
Historia
„Początki miasta pod koniec XIII w. Początkowo była to osada znajdująca się przy grodzie obronnym. Prawa miejskie uzyskała w 1398 r..
Z historią miasta związanych jest wiele ciekawych opowieści. Jedna z nich dotyczy herbu Kościerzyny, na którym widnieje niedźwiedź pod dębem. Niedźwiedź – ponieważ według legendy przed wiekami zwierzę to nękało mieszkańców osady leżącej na terenie dzisiejszego miasta. Potężna bestia była postrachem okolicy. Napotkanych w borze ludzi zabijała uderzeniem silnych łap, siejąc powszechne przerażenie. Do czasu, aż znalazł się śmiałek – odważny syn kowala, który postanowił położyć kres życiu bestii. Wziąwszy dzidę i tarczę w głębi puszczy stoczył z niedźwiedziem bój na śmierć i życie.
Ślady przeszłości miasta zachowane w dokumentach sięgają 1284 r., kiedy to „Costerina” wraz z 21 innymi miejscowościami ziemi „Dirsoua” (Tczew) została nadana przez księcia pomorskiego Mściwoja II księżniczce Gertrudzie – najmłodszej córce księcia Sambora II z Tczewa.
Ważnymi datami w czasach jej podległości Krzyżakom są kolejno: 1346 r. – lokacja wsi Kościerzyny na prawie chełmińskim i 1398 r. – odrębna lokacja Kościerzyny jako miasta, które z czasem wchłonęło wioskę. W 1440 r. miasto przystąpiło do Związku Pruskiego i po wybuchu powstania przeciwko Krzyżakom w 1456 r. zostało obsadzone przez sprzymierzone oddziały gdańskie. Brak umocnień nie pozwolił na długą obronę i gród został przez wojska zakonne odbity. W połowie XV w. miasto liczyło 300 mieszkańców. Zajmowali się oni głównie rolnictwem, ale również rzemiosłem, warzeniem piwa itp. W 1462 r. wyparto Krzyżaków z miasta, a po zawarciu pokoju toruńskiego Kościerzyna stała się siedzibą powiatu w województwie pomorskim Korony Polskiej. Urząd starosty był dziedziczony, funkcję pełnili przedstawiciele rodu Denhofów, Kostków i Wilkanowskich. W XVII wieku trzy razy wybuchały pożary niszczące miasto, miasto było rabowane przez maszerujące wojska, a epidemia zdziesiątkowała mieszkańców, w 1772 r. mieszkało tu tylko 602 mieszczan[4].
Do XIX wieku był to ośrodek rejonu rolniczego. Od 1775 r. siedziba pruskiej administracji leśnej[5]. W 1818 r. Kościerzyna stała się siedzibą rozległego powiatu (Landkreis Berent), do miasta napłynęła okoliczna ludność kaszubska oraz rzemieślnicy i urzędnicy z Niemiec. Działała tu szkoła dla dziewcząt, seminarium nauczycielskie oraz progimnazjum męskie. Od połowy XIX wieku ważny ośrodek polskości na Kaszubach oraz miejsce rozwoju idei kaszubskich, na początku XX wieku rozwinął się ruch Młodokaszubów.
W 1919 r. podczas przekazywania władzy administracji polskiej rozbrojono oddział Grenzschutzu i zmuszono do ustąpienia niemieckiego burmistrza, w odpowiedzi władze niemieckie zagroziły zbombardowaniem miasta. Jak podaje Marian Kallas Niemcy po kilku dniach otoczyli miasto i przeprowadzili aresztowania wśród działaczy polskich[6]. Aresztowani zostali: Franciszek Piechocki, bracia: Józef i Jan Toczkowie, Józef Kostka[7], a także Jan Glock. Zatrzymanych osadzono w twierdzy Wisłoujście. Konflikt zażegnało wkroczenie zimą 1920 r. polskiego oddziału Hallerczyków. W latach 20. XX wieku miasto zaczęli licznie odwiedzać turyści. W 1931 r. przebudowano linię kolejową do Żukowa, dzięki czemu stała się częścią tzw. magistrali węglowej (Górny Śląsk–Gdynia). Rozpoczęto też przygotowania do budowy autostrady z centralnej Polski, przez Toruń do Gdyni, która przebiegałaby przez Kościerzynę, plany te przekreślił wybuch II wojny światowej. W połowie lat trzydziestych wybudowano fabrykę bekonów, która rozwinęła się w Kościerskie Zakłady Mięsne[4].
Po wybuchu II wojny światowej 2 września 1939 r. miasto zajęli hitlerowcy, zbrodniarz Günther Modrow został okupacyjnym starostą i kierownikiem powiatowej organizacji NSDAP, był on głównym inspiratorem zbrodni w Skarszewach oraz oprawcą miejscowej ludności. Po likwidacji inteligencji wysiedlono ludność, która zamieszkała w mieście po 1920 r. 8 marca 1945 r. do miasta wkroczyła Armia Czerwona, obyło się bez większych zniszczeń, jednak kontakt z żołnierzami radzieckimi, dokonującymi często grabieży i gwałtów na miejscowej ludności, niesłusznie traktowanej jako niemiecka, zapisał się negatywnie w pamięci mieszkańców[4].
W czasach Polski Ludowej liczba ludności zwiększyła się poprzez wybudowanie kilku osiedli bloków mieszkalnych. Jednocześnie dbano o kulturę; w 1965 r. założona została (druga w kraju) Izba Regionalna. Zwrócono uwagę na produkowany tu dawniej kaszubski miód pitny. Po wojnie tradycje miodosytnictwa kontynuowała Wytwórnia Miodów Pitnych. W latach osiemdziesiątych rozpoczęto budowę nowego szpitala (ukończony w 1998 r.); mającego być zapleczem sanitarnym dla Trójmiasta w wypadku użycia broni masowego rażenia.
W 1992 r. utworzono samodzielną gminę miejską Kościerzyna poprzez wyłączenie obszaru miasta z dotychczasowej gminy miejsko-wiejskiej[8].”
źródło : https://pl.wikipedia.org/wiki/Kościerzyna#Historia
Pomnik Remusa na rynku w Kościerzynie
„Na rynku w Kościerzynie stoi pomnik Remusa, kaszubskiego wędrowcy. Przedstawia postać zamyślonego, ubogiego mężczyzny siedzącego na taczce wypełnionej książkami. Figurę wykonał trójmiejski artysta-rzeźbiarz Tomasz Radziewicz. Remus jest tytułowym bohaterem niezwykłej powieści Aleksandra Majkowskiego „Życie i przygody Remusa”, opublikowanej w 1938 roku i uznanej za najwybitniejsze dzieło napisane po kaszubsku. Książka przetłumaczona na język polski przez Lecha Bądkowskiego może być ciekawą, nie tylko wakacyjną lekturą. Pomnik postawiono w hołdzie autorowi dzieła.”
źródło : https://magazynkaszuby.pl/atrakcje/koscierzyna-pomnik-remusa-bohatera-kaszubskiej-epopei/#google_vignette
Podsumowanie
Muszę tu jeszcze raz przyjechać, gdyż wiele rzeczy nie zdążyłam obejrzeć, Kościerzyna zasługuje na uwagę.
Polecam.
Johanka