Domaradz – wieś w województwie podkarpackim

0
146

Dzisiaj relacja z mojej majowej podróży z zeszłego roku (2023) , wracamy na Podkarpacie, po którym jeździłam. Jest tu piękny drewniany kościół, który opisałam osobno, bo na to zasługuje. Zapraszam

Dwa słowa o wsi

Domaradz – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie brzozowskim, w gminie Domaradz[4][5].

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady DomaradzW latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.

Na przełomie XVI i XVII wieku położona była w ziemi sanockiej województwa ruskiego[6]. Wieś klucza brzozowskiego biskupów przemyskich[7].

Miejscowość jest siedzibą gminy Domaradzdekanatu Domaradz i rzymskokatolickiej parafii św. Mikołaja.”|

źródło :https://pl.wikipedia.org/wiki/Domaradz_(województwo_podkarpackie)

Historia

„Domaradz leży na Pogórzu Dynowskim w łuku rzeki Stobnicy w jej dolnym biegu pomiędzy Brzozowem a Strzyżowem. Przez to kolano Stobnicy przebiegała przecinając teren wsi ustalona w toku walk międzypaństwowych w XI–XIII wieku granica Polski i Rusi, utrwalona następnie w podziale administracyjnym Rzeczypospolitej Obojga Narodów jako granica województw sandomierskiego i ruskiego aż do zaboru przez Austrię w 1772. Położona na wschód (w rejonie Domaradza na południowy wschód) od tej linii ziemia sanocka jako część księstwa halicko-wołyńskiego została opanowana zbrojnie przez Kazimierza Wielkiego w 1341 i wcielona do państwa polskiego przez Jadwigę Andegaweńską w 1387. Początkowo była zarządzana w odrębny sposób przez starostę sanockiego (do ok. 1352–1359), następnie przez wojewodę z ramienia starosty ruskiego[8]. Za panowania Ludwika Węgierskiego Ruś Czerwona dostała się pod administrację królestwa Węgier. W latach 1372–1378 starostą ruskim był Władysław Opolczyk, a po nim Jan z Kapoli (1379–1383), Emeryk Bebek (1383–1385) i Andrzej Schona (1386)[9].

Od wczesnego średniowiecza do drugiej połowy XIV w. Pogórze Strzyżowskie i Dynowskie pozostawało z wyjątkiem doliny Sanu niezaludnione[10][11]. Według niepotwierdzonych informacji wieś była wzmiankowana w 1349[potrzebny przypis]. Akt lokacyjny Domaradza na prawie niemieckim z 26 lipca 1359 (pod nazwą niem. Domaretz) jest falsyfikatem, przypuszczalnie XV-wiecznym[12][13]. Niemniej do lokacji musiało dojść w tym okresie, a pierwsze wzmianki o wsi dowodzą jej dwudzielnego charakteru, być może związanego z dawniejszą granicą.

3 kwietnia 1384 należący do ziemi sanockiej Domaradz (Wyżny) przeszedł z domeny królewskiej nadaniem Marii, króla Węgier od 1382, w ręce biskupa przemyskiego Eryka z Winsen (1379–1391, mianowany 1377), wraz z BrzozowemCergowąRównem oraz położnym w ziemi przemyskiej Radymnem jako pierwsze uposażenie ziemskie utworzonej po podboju kazimierzowskim diecezji. Inny Domaradz (Niżny, zwany w 1465 Zakobylem, między 1581 a XVIII w. przyłączony do Lutczy jako jej przysiółek Kobyle) w ziemi sandomierskiej za potokiem Zakobyle należał wraz z Lutczą do dóbr rycerza Czadora z Potoka w 1390, kiedy obie wsie zostały za zgodą Władysława Jagiełły przeniesione z prawa polskiego na niemieckie[14]. W 1425 biskup przemyski Janusz z Lubienia lokował na prawie niemieckim w swojej części wsi Nowy Domaradz, połączony ze Starym w 1482[15].

Istnienie parafii w Domaradzu Wyżnym (Starym) potwierdza akt lokacyjny z 1425[16]. Domaradz Niżny należał do parafii w Lutczy[17], założonej przez właścicieli Domaradzkich z rodu Gryfitów przed 24 stycznia 1442[potrzebny przypis].

W 1589 Domaradz wspomniany jako posiadłość biskupów przemyskich.

W 1624 roku miejscowość zniszczona w czasie napadów Tatarów. W 1656 roku Król Jan Kazimierz przejeżdżał tędy z Krosna z orszakiem w kierunku do Łańcuta. W 1657 roku był najazd wojsk węgierskich. 25 czerwca 1945 roku oddział NSZ AK stoczył potyczkę z siłami sowieckimi koło Domaradza.

W Domaradzu urodził się Juliusz Kallay (1809–1863) – organizator Gwardii Narodowej, Przewodniczący Rady Narodowej, powstaniec, filozof, lekarz i działacz społeczny.

Osiadły w Domaradzu Benedykt Gajewski stworzył publikacje pt. Dawny obrzęd weselny w Domaradzu (Rocznik Sanocki 1963), Domaradz. Szkice i materiały (Rocznik Sanocki 1971), Domaradz. Wieś nad Stobnicą (1997).”

źródło :https://pl.wikipedia.org/wiki/Domaradz_(województwo_podkarpackie)#Historia

Podsumowanie

Zapraszam na kolejne relacje z Domaradza, zresztą całe Podkarpacie jest piękne.

Johanka

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj